| 03. september kl. 09.43 | Fréttablaðið |

Fylgni milli pysju­­þyngdar og Kötlu

„Ég lít svo á að lundinn sé sýnilegt mælitæki á ástand hafsins. Afkoma lundans endurspeglar ástand stofnanna sem hann nærist á," segir Gísli Óskars­son, líffræðikennari í Vestmanna­eyjum.

Gísli hefur í ellefu ár vigtað lundapysjur þegar þær birtast á haustin í Vestmannaeyjum. Hann hefur sett niðurstöður sínar í súlurit og borið saman við upplýsingar frá Veðurstofu Íslands.

Hann vinnur út frá tilgátunni um að fylgni sé milli meðal­þyngdar pysjanna og óróa í Kötlu í Mýrdalsjökli. „Það virðist vera sem meðalþyngd pysjanna minnki þegar jarðskjálftaórói er í vestanverðum Mýrdals­jökli, en aukist svo aftur árið eftir að óróinn minnkar," segir hann.

Rannsóknir Hafrannsóknastofnunar Íslands sýni að lundinn sunnanlands nærist nær eingöngu á marsílum.

„Árið 2002 var ágætis ár hjá lundanum en 2003 til 2005 sígur stöðugt á ógæfuhliðina og pysjurnar verða ræfils­legar. Þegar ég fór að grafast fyrir um orsakir sá ég hjá Veður­stofunni að það var stöðugur órói í Mýrdalsjökli á þessum tíma," segir Gísli.

 
Árið 2005 hafi lundi í Ingólfshöfða verið nokkuð digur en afar magur í Eyjum og í Vík í Mýrdal. „Síðan minnkar óróinn árið 2006 og þá fara pysjurnar að þyngjast. Í ár eru þær mjög vel haldnar," segir hann.
Hugsanleg skýring, segir Gísli og undirstrikar að þetta sé einungis tilgáta, gæti verið sú að í meiri virkni opnist sprungur á hafsbotni og koltvísýringur komi upp í gegnum þær.

„Koltvísýringurinn breytist svo í kolsýru í vatninu. Þar sem egg marsílisins eru botnlæg verða skilyrði til klaks mjög slæm og sílin yfirgefa líklega svæðið," segir Gísli. Þar með verði fæðuframboð lítið í sjónum.
Gísli bendir á að fleiri stofnar sæki í sílin en lundar. Stofnanir eins og Hafrannsóknastofnun mættu því taka málið til rannsóknar.

Hehe....ein enn sérkennileg kenning á hruni í lundastofninum í Vestmannaeyjum.